Aplikasi dan Analisis Konsep TawarruqPadaProduk Perbankan; Studi Kasus diCIMB Islamic Bank Bhd. Malaysia

Muhammad Hasbi Zaenal(1*),


(1) IAIN Syekh Nurjati
(*) Corresponding Author

Abstract


Abstrak

 

Konsep tawarruq telah lama dibincangkandikalangan para ulama.Dalam perbankan Islam, Deposit lazimnya menggunakan sistembagi hasil. Namun begitu, terdapat Deposit yang menggunakan system fix return dengan kontrak asas tawarruqbersama dengan kontrak lainnya sebagai pendukung (hybrid). Produk ini telah diaplikasikan oleh CIMB Islamic Bank di Malaysia, dengan nama FRIA-I (Fixed Return Investment Account-i).Artikel ini mengkaji konsep tawarruqdan aplikasinya dalam produk Deposit FRIA-I denganmenggunakan metodologi deskriptif analisis, yang meliputi pengumpulan data, penyusunan, menganalisis dan peenginterpretasian data.Dapatan kajian menunjukkan bahawa produk deposit FRIA-imerupakan kontrak hibrid yang sesuai dengan hukum Islam melalui instrumen wakalah mutlaqah danhilah sharciyyah.Walau bagaimanapun, iatelah dianggap sebagai produk alternatif yang lebih baik daripada produk yang berasaskan bai’ al-’inah.

 

Kata Kunci :Tawarruq, Bai’ al-‘Inah, Deposits, Islamic Banking, Fixed Return Investment Account-i (FRIA-iJEL Classification: G21,G2, B1, B15, N3, Z12

Full Text:

PDF

References


DAFTAR PUSTAKA

Al-Qur’an al-Karim

AAOIFI.2008a. Shari’a Standards for Islamic Financial Institutions 1413H-2008. Bahrain: AAOIFI, hlm.535.

AAOIFI.2008b. al-Macayir al-Sharciyyah, Resolusi No.30 tentang tawarruq item 4/1. Bahrain: AAOIFI, hlm.493.

Abdul Ghafar Ismail, Sanep Ahmad & Jaafar Ahmad. 2011. Kamus Kewangan Islam. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, hlm.42.

Ab. Mumin Ab. Ghani & Ahmad Sufyan Che Abdullah. 2006.Tawarruq: Konsep dan Aplikasi dalam Kewangan Islam.Dlm. Ab. Ghani & Fadillah Mansor (pnyt.). Dinamisme Kewangan Islam di Malaysia, hlm.117-131. Kuala Lumpur:Penerbit Universiti Malaya.

Abdul Rahman A. Shukor dan Zarizan Ibrahim (Penolong Pengurus, Jabatan Syariah CIMB Islamic Bank Berhad).2011. Konsep Tawarruq dan Aplikasinya di CIMB Islamic.Temu bual, 27 Juli.

Abdul Rahman A. Shukor. 2011. Mekanisme Akaun Pelaburan Pulangan Tetap-i (FRIA-i).Temu bual, 15 Agustus.

Abu Ghuddah, cAbd al-Sattar. 1998. al-Ijarah. Dallah Barakah. Jeddah, hlm.117, dipetik daripada Ahmad Suhaimi Yahya, 2010, Ijarah dari Konteks Aplikasi, Perundangan dan Syariah. Dlm. Lokmanulhakim Hussain (ed.). Muzakarah Cendekiawan Syariah Nusantara ke-4, 2010–Hiyal dan Makharij: Ke Arah Ketelusan di dalam Operasi Perbankan Islam, 10-11 November 2010, Pusat Konvensyen Antarabangsa Putrajaya, hlm.97-118, Kuala Lumpur: International Syariah Research Academy for Islamic Finance (ISRA).

Asyraf Wajdi Dusuki. 2010a. Can Bursa Malaysia’s Suq al-Sila’ (Commodity Murabahah House) Resolve the Controversy over Tawarruq?.ISRA Research Paper 10: 1-26.

Asyraf Wajdi Dusuki.2010b. Konsep dan Operasi SWAP Sebagai Mekanisme Lindungan Nilai dalam Institusi Kewangan Islam. Dlm.Muhammad Ali Jinnah Ahmad (ed.).Muzakarah Cendekiawan Syariah Nusantara ke-3, 2009-Operasi dan Perbendaharaan Kewangan Islam, 25-26 Mei, Jakarta, Indonesia, hlm.32-74, Kuala Lumpur: International Syariah Research Academy for Islamic Finanace (ISRA).

Asyraf Wajdi Dusuki & Nurdianawati Irwani Abdullah. 2011.Fundamentals of Islamic Banking.Kuala Lumpur: IBFIM, hlm.285-286.

Aznan Hasan. 2007. Isu-Isu dalam Penggunaan Bai’‘al-Inah&Tawarruq: Perspektif Hukum. Dlm.Bank Negara Malaysia (pnyt.).Muzakarah Cendekiawan Syariah Nusantara 2006: Bai’ al-‘Inah & Tawarruq: Isu-isu dan Penyelesaiannya dalam Konteks Kewangan Islam, hlm.89-104.Kuala Lumpur: Bank Negara Malaysia.

Aznan Hasan. 2009. Why Tawarruq Needs to Stay: Strengthen the Practice, Rather than Prohibiting it, Islamic Finance News, dari www.islamicfinancenews.com, diunduh 24 Juni 2010.

al-Baji, al-Qadi Abi Walid Sulayman ibn Khalaf ibn Sacad ibn Ayyub ibn Warith.t.th.Kitab al-Muntaqa Sharh al-Muwatta’. Juz.3. al-Kaherah: Dar al-Kitab al-Islami, hlm.435.

Bank Negara Malaysia.2010. Resolusi Syariah dalam Kewangan Islam.Edisi ke-2.t.tp.:Bank Negara Malaysia, hlm.95 & 155-156.

al-Bassam, cAbd Allah ibn cAbd al-Rahman ibn Salih. 1987. Taysir al-cAlam Sharh cUmdat al-‘Ahkam. Jil.1. t.tp.:Dar al-Fikr, hlm.473.

CIMB Bank. 2011. Banking Products and Services-DASHBOARD, Fixed Return Investment Account-i, dari http://productdashboard.cimb.com, diunduh 20 Oktober 2011.

CIMB Islamic. 2011. Terma dan Syarat Produk FRIA-i, dari www.cimbislamic.com, diunduh 15 Oktober 2011.

al-Fayruz ‘Abadi,Majd al-Din Muhammad ibn Yacqub. 1411H.al-Qamus al-Muhit. Juz.4. Beirut:Dar al-Fikr, hlm.1198.

al-Ghamidi, cAbd al-cAziz cAli cAziz. 2007. al-Tamwil bi al-Tawarruq fi al-Mucamalat al-Maliyyah. Majallah al-Buhuth al-Fiqhiyyah al-Mucasirah.Bil.76, hlm.244.

Hammad, Nazih. 2005. al-cUqud al-Murakkabah fi al-Fiqh al-Islami: Dirasah Ta’siliyyah li al-Manzumat al-cAqdiyyah al-Mustahdathah, Dimashq: Dar al-Qalam, hlm.7 &11-12.

Hammad, Nazih. 2008.Mucjam al-Mustalahat al-Maliyyah al-Iqtisadiyyah fi Lughat al-Fuqaha’.Dimashq: Dar al-Qalam, hlm.473.

Hamud,Ayman Sami Hasan. 2008. al-Tawarruq Bayna al-Halal wa al-Haram, hlm. 3, dari http://www.badlah.com/page-478.html, diunduh 12 Juli 2010.

Hassan,Hussin Hamid. 2009.al-Tawarruq al-Masrafi al-Munazzam, Munazzamah al-Mu’tamar al-Islami, Majmac al-Fiqh al-Islami al-Duwali, 26-30 April 2009, hlm.1, dipetik daripada Asyraf Wajdi Dusuki. 2010b.

Hawwa, Ahmad Sa’id. 1428H/2007.Suwar al-Tahayul cala al-RibawaHukmuhafi al-Sharicah al-Islamiyyah. Beirut: DarIbn Hazm, hlm.139-148.

IBFIM. 2007.Soal-Jawab Kewangan Islam. Sumber: Utusan Malaysia On-Line, Isnin, 5 November 2007, dari http://www.ibfim.com, diunduh 23 Januari 2010.

Ibn Hajar al-cAsqalani.t.th.Fath al-Bari. Jil.5. Beirut: Dar al-Ma’rifah, hlm.12.

Ibn Hajar al-cAsqalani. 2000.Fath al-Bari. Juz.5. Beirut: Dar al-Fikr, hlm.146.

Ibn Manzur, Muhammad ibn Mukarram. 1990.Lisan al-cArab. Jil.10. Beirut: Dar al-Fikr, hlm.374-375.

al-Imrani, cAbd Allah ibn Muhammad ibn cAbd Allah. 2006. al-cUqud al-Maliyyah al-Murakkabah: Dirasah Fiqhiyyah Ta’siliyyah wa Tatbiqiyyah.Riyadh: Dar Kunuz Eshbelia, hlm.69.

Ibrahim Anis et al. (pnys.). 1972.al-Mucjam al-Wasit.Jil.1. al-Qahirah: t.pt., hlm.1026 .

Iman Salleh. 2009. Konsep Bay’ al-Tawarruq dan Aplikasinya dalam Sistem Perbankan Islam: Kajian di Bank Islam Malaysia Berhad. Latihan Ilmiah, Jabatan Syariah dan Ekonomi, Bahagian Pengajian Syariah, Akademi Pengajian Islam, Universiti Malaya.

al-Lughawi, Abu al-Husain Ahmad ibn Faris.1406H/1986.Mujmal al-Lughah.Tahqiq Zuhayr cAbd al-Muhsin Sultan. Juz.3. Beirut:Mu’assasat al-Risalah, hlm.922.

Mahmud cAbd al-Rahman cAbd al-Muncim.t.th.Mucjam al-Mustalahat wa Alfaz al-Fiqhiyyah. Juz.3. al-Kaherah: Dar al-Fadilah, hlm.471-472.

al-Manic, Shaykh cAbd Allah ibn Sulayman. 2003. al-Ta’sil al-Fiqhi li al-Tawarruq fi Daw’al-‘Ihtiyajat al-Tamwiliyyah al-Mucasirah, dlm. Kulliyah al-Sharicah wa al-dirasat al-Islamiyyah (pnyt.).Kitab al-Waqa’ic: Dawr al-Mu’assasat al-Masrafiyyah al-Islamiyyah fi al-Istithmar wa al-Tanmiyyah.Juz.2, hlm.445-453, Emiriyah Arab Bersatu (UEA): Markaz al-Buhuth wa al-Dirasat, University of Sharjah.

Mohamed Fairooz Abdul Khir et al. 2011.Parameter Hiyal dalam Kewangan Islam.ISRA Research Paper 23: 47-48. al-Munajjid, Shaykh Muhammad Salih, Tawarruq via the Bank and Differences in Fatwas Concerning if from Fiqh Councils and Bank’s Scholars, hlm.4 dari http://www.islamqa.com/en/ref/98124, diunduh 19 Juni 2010.

Mohammad Anwar Ibrahim. 2007. Bai’ al-‘Inah & Tawarruq: Kaedah dan Pendekatan Penyelesaian, dlm. Bank Negara Malaysia (pnyt.), Muzakarah Cendekiawan Syariah Nusantara 2006: Bai’ al-‘Inah dan Tawarruq: Isu-isu dan Penyelesaiannya dalam Konteks Kewangan Islam, hlm.111-135. Kuala Lumpur: Bank Negara Malaysia.

Mohd Irwan Kamil Mohd Isa. 2009. Konsep dan Perlaksanaan al-Tawarruq dalam Pembiayaan Peribadi: Kajian di al-Rajhi Bank (Malaysia). Latihan Ilmiah, Jabatan Syariah dan Ekonomi, Bahagian Pengajian Syariah, Akademi Pengajian Islam, Universiti Malaya.

Mohd.Parid Sheikh Hj. Ahmad. 2007. Bai’al-‘Inah & Tawarruq: Kaedah dan Pendekatan Penyelesaian. Dlm. Bank Negara Malaysia (pnyt.).Muzakarah Cendekiawan Syariah Nusantara 2006: Bai’ al-‘Inah dan Tawarruq: Isu-isu dan Penyelesaiannya dalam Konteks Kewangan Islam, hlm.189_214. Kuala Lumpur: Bank Negara Malaysia.

al-Mushayqah, Khalid ibn cAli. 1425H. al-Tawarruq al-Masrafi canBaycal-Macadin.Majallah al-Buhuth al-Islamiyyah, No.73: 246.

al-Nawawi, Yahya ibn Sharaf. 2000.Sharh Sahih Muslim. Juz.6. Beirut: Dar al-Kutub al-cIlmiyyah, hlm.16.

Qalcahji, Muhammad Rawwas, et al. (pnys.). 1416H/1996.Mucjam Lughat al-Fuqaha’: cArabi-Inkilizi-Ifransi: maca Kashshaf Inkilizi-cArabi-Ifransi bi al-Mustalahat al-Waridah fi al-Mucjam.Beirut: Dar al-Nafa’is, hlm.131& 472.

al-Qurrah Daghi,cAli Muhyi al-Din. 2002. Buhuth fi al-Iqtisad al-Islami. Beirut: Dar Basha’ir, hlm.9& 11.

al-Qurri, Muhammad cAli. 2003. al-Tawarruq: Macnahu waHukmuhu wa Tariqat Tanfidh cAmaliyyatih Lada al-Bunuk. Kertas kerja Persidangan Majma’al-Fiqh al-Islami Sesi ke-17 di Mekkah al-Mukarramah dipetik daripada Hisham Muhammad al-Qadi. 2007. al-Tawarruq min Manzur Fiqhi. Dlm. Markaz Salih Kamil li al-Iqtisad al-Islami (pnyt.).Nadwat al-Tawarruq wa al-Tawriq bayna al-Sharicah al-Islamiyyah wa al-Tatbiq al-Mali al-Mucasir, hlm.99-122. Madinah Nasr: Markaz Salih Kamil li al-Iqtisad al-Islami, Jamicat al-Azhar.

al-Rushaydi, Ahmad Fahd. 1425H/2005.cAmaliyyat al-Tawarruq wa Tatbiqatuha al-Iqtisadiyyah fi al-Masarif al-Islamiyyah. Oman:Dar al-Nafa’is, hlm.54-55.

Shafaai Musa.2012. Aplikasi Konsep Tawarruq dalam Produk FRIA-i di CIMB Islamic Bank Berhad.Temu bual, 11 Juni.

Shah Riza Muhamad (Pegawai Perkhidmatan Pelanggan CIMB Bank, SK Pusanika UKM). 2011. Formula Pengiraan Pembayaran Keuntungan FRIA-i, Rebat dan Akaun Bersama. Temu bual, 29 Disember.

al-Sacdi, Syaikh cAbd al-Rahman et al. 2008. Fiqih Jual-Beli: Panduan Praktis Bisnis Syariah, Abu Muhammad Ashraf ibn cAbd al-Maqsud (pnys.). Terj.Abdullah. Jakarta Selatan: Senayan Publishing, hlm.46-47.

al-Sacdi, Abu cAbd Allah cAbd al-Rahman ibn Nasir. 2000.Tafsir al-Karim al-Rahman fi Tafsir Kalam al-Mannan (Tafsir al-Sacdi).Beirut: al-Maktabah al-cAsriyyah, hlm.91.

al-Sancani, Muhammad ibn Ismacil. 1987. Subul al-Salam. Jil.5.t.tp.: Maktabah al-Halabi, hlm.12.

al-Shatibi, Ibrahim ibn Musa. t.th.al-Muwafaqat.Juz.3. Mesir: al-Maktabah al-Tijariyyah al-Kubra, hlm.144-146.

Shaykh cAbd Allah Sulayman ibn al-Manic.1425H.al-Ta’sil al-Fiqhi fi Daw’ al-Ihtiyajat al-Tamwiliyyah al-Mucasirah”.Majallat al-Buhuth al-Islamiyyah.No.72, hlm.356-357.

Suruhanjaya Sekuriti. 2006. Keputusan Majlis Penasihat Syariah Suruhanjaya Sekuriti. Edisi ke-2. Kuala Lumpur: Suruhanjaya Sekuriti, hlm.50.

al-Suyuti, al-Imam Jalal al-Din cAbd al-Rahman ibn Abu Bakar. 1998. al-‘Ashbah wa al-Naza’ir fi Qawacid wa Furuc al-Shaficiyyah. Tahqiq dan tacliq Muhammad Muhammad Tamir dan Hafiz cAshur Hafiz. Jil.1. al-Kaherah: Dar al-Salam, hlm.166.

Syaikh cAbd al-Rahman al-Sacdi et al. 2008/1429H.Fiqih Jual-Beli: Panduan Praktis Bisnis Syariah. Abu Muhammad Ashraf ibn cAbd al-Maqsud (pnys.).Terj.Abdullah, Jakarta: Senayan Publishing, hlm.46-47.

al-Zarqa’, Mustafa Ahmad. 1968. al-Madkhal al-Fiqhi al-cAm. Jil.1. Beirut: Dar al-Fikr, hlm.579.

al-Turki, Sulayman ibn Turki. 1424H/2003.Bayc al-Taqsitwa Ahkamuhu. Riyadh: Dar Ishbiliya, hlm.68-73.

al-cUthaymin, al-Shaykh Muhammad ibn Salih1404H. Aqsam al-Mudayanat, dicetak bersama dengan Majmucah Rasa’il (Rasa’il Fiqhiyyah).Riyadh: Dar Tayyibah.

al-Shatibi, Ibrahim ibn Musa. t.th.al-Muwafaqat.Juz.3. Mesir: al-Maktabah al-Tijariyyah al-Kubra, hlm.107.

Wizarat al-Awqaf wa al-Shu’un al-Islamiyyah. 1423H/2002.al-Mawsucah al-Fiqhiyyah al-Kuwaitiyyah. Jil.14. Kuwait: Wizarat al-Awqaf wa al-Shu’un al-Islamiyyah, hlm.147-148.

Zaharuddin Abd.Rahman.2009a. Murabahah: Teori, Aplikasi & Isu dalam Perbankan Islam Semasa.Seri Kembangan: True Wealth Sdn. Bhd., hlm.81.

Zaharuddin Abd.Rahman. 2009b. Panduan Perbankan Islam: Kontrak & Produk Asas, Kuala Lumpur: Telaga Biru Sdn. Bhd., hlm.71.

Zaharuddin Abd.Rahman. 2010.Pelanggan Urus Jualan: Aset Komoditi Tawarruq Masrafiy Lebih Diyakini. Metro Ahad, 18 Juli: D19.

al-Zamakhsari, Abi Qasim Mahmud ibn cUmar. 1385H/1965.Asas al-Balaghah.Beirut: Dar Sadir, hlm.672.

al-Zuhayli, Wahbah. 2004.al-Fiqh al-Islami wa‘Adillatuh.Jil.5. Dimashq: Dar al-Fikr, hlm.3457.

al-Zuhayli, Wahbah Mustafa. 2009. al-Tawarruq Haqiqatuhu, Anwacuhu: al-Fiqhi al-Macruf wa al-Masrafi al-Munazzam, Munazzamah al-Mu’tamar al-Islami, Majmac al-Fiqh al-Islami al-Duwali, 26-30 April 2009, hlm.11-12, dari http://www.isra.my/media-centre/downloads/finish/20/80/0.html, diunduh 4 Mei 2010.




DOI: 10.24235/amwal.v6i2.226

Article Metrics

Abstract view : 1079 times
PDF - 896 times

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


 Al Amwal Indexed by:

          

 

 

This journal provides immediate open access to its content on the principle that making research freely available to the public supports a greater global exchange of knowledge. Creative Commons Licence
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.-->View My Stats